Verleden, heden en toekomst van de logistiek

“Kennis die je niet toepast, is verspilling” is een citaat dat ik in mijn praktijk vaak gebruik. Deze wijsheid zelf stamt uit de tijd van Confucius. Een eeuwenoude wijsheid om het vakgebied logistiek in te leiden. Demand Driven Supply Chain Management zoals haar hedendaagse internationale benaming luidt.

Logistiek heeft een verleden dat teruggaat tot 2500 voor Christus. Tijdens mijn bedrijfskundige, logistieke colleges aan TU/e eind jaren 70 en begin jaren 80 werd de bouw van de piramiden in Egypte als oorsprong van de logistiek aangeduid. Vooral vanwege de toegepaste, geavanceerde transportmethoden. Honderden jaren later, maar nog steeds ruim voor onze jaartelling, neemt het transport over water toe. Het Middellandse Zeegebied vormde hierbij het centrum en schepen werden gebruikt om de legers te bevoorraden. De logistiek als vakgebied vindt haar afkomst in de krijgswetenschap. Logistiek was en is essentieel voor de slagvaardigheid. Van legers toen en nu. Van bedrijven nu en in de toekomst.

Vandaag de dag is het organiseren, plannen, sturen en niet te vergeten uitvoeren van goederenstromen logistieke een topsport. Lessen uit het verleden zoals die van de Romeinen die vervoer – en postdiensten hadden ontwikkeld (begin Jaren na Christus), van de Hanzesteden die netwerken vormden (12e eeuw), van de stoommachine (1770), van Henry Ford en zijn T- Ford productie (1910), van de beste uitvinding van de laatste 100 jaar “De container” die wereldwijd wordt ingezet in het transporteren van goederen (1955) (zie essay van Bart Kuipers 2014) en van Joseph Orlicky die in 1970 het MRP – system introduceert hierbij beschikbaar gemaakte computertechnologie toepassend in gecentraliseerde data-/ informatieverwerking.

Van 1970 tot en met nu heeft technologie veel logistieke ontwikkelingen versneld. Het zijn de mensen, wetenschappers, docenten, leiders en uitvoerders die de afgelopen 50 jaar logistieke innovaties gerealiseerd hebben. Het vakgebied heeft in Nederland en in andere delen van de wereld een enorme vooruitgang geboekt door concepten en nieuwe technieken succesvol te implementeren. ASML en Philips bijvoorbeeld realiseerden een forse productiviteitsstijging (mede) door het toepassen van een effectief werkbeheersingssysteem. Analysemethoden van logistieke processen in de Supply Chain zijn fundamenteel verbeterd door een goed samenspel tussen bedrijfsleven en wetenschap. In de periode 1980 tot en met 2010 zit de Nederlandse logistiek in de kopgroep van het doceren en ontwikkelen van kennis en het effectief toepassen ervan. Het uitvoeren van logistieke activiteiten en taken/ functies in productie en distributiecentra als ook het spelen van een fundamentele rol in het opzetten en regisseren van logistieke netwerken en Supply Chains vereist toptalenten die internationaal kunnen opereren. Toptalenten, fresh brains die Nederland kan bieden. {Om te zien in welke richting de logistiek zich zal ontwikkelen, moeten we zien waar ze vandaan is gekomen!}

Dit logistieke verleden en de rol die de Nederlandse logistiek daarin vervulde werd duidelijk waargenomen. We zijn sterk in het toepassen van kennis en kunde en het daadkrachtig implementeren van nieuwe concepten en methoden. Onze handelsgeest zetten we in om verbindingen tussen bedrijven tot stand te brengen, ons gevoel voor relaties en business helpt ons in het vormgeven van effectief samenwerkende netwerken. Servicegerichtheid met als doel het voortbrengen van welvaart en welzijn. (Planet-People-Profit, Earthcharter).

De logistieke sector in Nederland werd terecht als Topsector gedefinieerd, krachten werden gebundeld zowel qua kennis als ook qua bedrijfsleven en de Rijn – Schelde delta verstevigde zich als de Gateway to Europe. Grote logistieke bedrijven profileerden zich. In 2010 werden doelen gesteld voor 2020 waarbij goed gekeken werd naar horizonnen in alle windrichtingen. Meer focus kwam te liggen op het Oosten en de ontwikkeling van nieuwe markten, zonder daarbij de historische westerse invloeden te verwaarlozen.

De logistieke doelen voor 2020 werden gesteld om als drijvende kracht te dienen in het blijvend stimuleren van de ingezette vooruitgang. Nu zijn we bijna in 2020 aangeland en is het zaak om de recente logistieke geschiedenis van de Supply Chain nauwkeurig te analyseren en te beschrijven. Deze periode heeft naar mijn mening de richting in zich waar logistiek zich zal ontwikkelen lokaal, regionaal, nationaal en globaal. Het vakgebied logistiek gekoppeld aan bedrijfskunde en ondernemerschap heeft door de eeuwen heen een leidende positie verworven. Binnen bedrijven is het besef doorgedrongen dat het besturen, plannen en uitvoeren van Supply Chains van strategische waarde is en de slagvaardigheid en daadkracht van de onderneming bepalen. Ketens en netwerken bevoorraden de wereld met goederen waar behoefte aan is. De komende 15 jaar staan in het teken van het vergroten van de implementatiekracht en daarmee het innovatievermogen vooral bij kleinere en middelgrote bedrijven. Bedrijven die de beschikbare logistieke kennis gaan inzetten voor goede, maatschappelijke doelen, en daarbij actief en coöperatief deelnemen in logistics communities waarbinnen delen van kennis en ervaringen versneld plaatsvinden. En waarbinnen snelle, slimme en samenwerkende businessclusters effectief tot stand komen om de vraag te kunnen bedienen. Snel ten tijde van crisisvolle hulpverlening, traag bij destructieve daden. Goede doelen voor Planet en People met als resultaten dat mensen en de aarde profiteren!